De publieke waarde van regionale ouderenzorgnetwerken

Wat is de publieke of maatschappelijke meerwaarde van netwerksamenwerking in de ouderenzorg? In die vraag verdiepte Timo van der Hoeven zich tijdens zijn afstudeerstage bij Raedelijn. In zijn onderzoek zijn drie regionale ouderenzorgnetwerken met elkaar vergeleken. Het onderzoek resulteert in inzichten over het samenwerken én over het creëren van publieke waarde in regionale ouderenzorgnetwerken. Op dit laatste onderdeel (publieke waarde) wordt in dit artikel nader ingegaan.

Wat verstaan we onder ‘publieke waarde’?
Publieke waarde is van oorsprong ‘een handelingsperspectief voor publieke organisaties om maatschappelijke meerwaarde te creëren’. Maatschappelijke meerwaarde gaat niet alleen om de output van een organisatie maar ook om de outcome; het effect van een inspanning op de doelgroep. Volgens grondlegger van het begrip publieke waarde Mark Moore[1] is het de taak van organisaties in het maatschappelijk domein om een bijdrage te leveren aan positieve sociale en/of economische uitkomsten op maatschappelijk niveau. Moore onderscheidt drie elementen van publieke waarde:

1. Een duidelijke waardegerichte missie en strategie; de zogenaamde publieke waardepropositie,
2. De beschikbaarheid van organisatiekracht & middelen; de operationele capaciteit 
3. De legitimiteit en steun vanuit de omgeving/regio.

Deze 3 elementen tezamen noemt Moore de strategische driehoek. Er wordt publieke waarde gecreëerd wanneer in alle onderdelen evenveel wordt voorzien.

Publieke waarde als graadmeter van netwerkeffectiviteit
Je zou kunnen zeggen dat een netwerk effectief is als het publieke waarde genereert. Maar hoe stel je dit vast?

Om de publieke waarde vast te stellen is een dialoog met belanghebbenden nodig, zodat inzicht ontstaat in wat volgens hen het effect van een interventie, netwerksamenwerking of project zou moeten zijn. In het onderzoek van Timo zijn wensen en ideeën van thuiswonende ouderen en professionals ten aanzien van regionale netwerksamenwerking samengebracht in een publieke waardenpalet. Op deze manier wordt als het ware ontrafeld wat de voorwaarden zijn om te komen tot een effectieve regionale samenwerking.

Publieke waardenpalet
Het merendeel van de regionale ouderennetwerken streeft een maatschappelijke meerwaarde na, namelijk: een integraal zorg- en ondersteuningsaanbod dat bijdraagt aan langer zelfstandig kunnen wonen van ouderen met kwaliteit van leven en zo veel mogelijk eigen regie. Wat is nodig om dat te kunnen bereiken?

Onderstaande tabel geeft weer wat ouderen hebben aangegeven als belangrijke opbrengsten van de regionale netwerksamenwerking.

Op naar meer maatschappelijke meerwaarde!
Om meer publieke waarde te creëren en aansluiting te vinden bij de wensen en behoefte van ouderen is het wenselijk om oog te hebben voor het publieke waardenpalet en het ouderenperspectief te betrekken in de samenwerking. Het ouderenperspectief kan ingebracht worden door ouderen zelf of via ouderenbelangenbehartiging. Met betrokkenheid van het ouderenperspectief kunnen ideeën opgehaald en getoetst worden en kunnen valkuilen voorkomen worden.

In het onderzoeksrapport van Timo zijn verschillende manieren behandeld hoe het ouderenperspectief te borgen, bijvoorbeeld door ouderen laten aanschuiven bij overlegtafels of thematisch ouderen bevragen.

Bij het bepalen van de vorm van participatie is het van belang om rekening te houden met de complexiteit en dynamiek van de netwerksamenwerking, zodat het ouderenperspectief zo effectief en efficiënt mogelijk kan worden ingezet. Ook hierbij zou de voorkeur van ouderen richtinggevend moeten zijn. Dan kunnen zij op die onderdelen die voor hen essentieel zijn hun input geven.

[1] Mark. H. Moore, Creating Public Value: strategic management in government. Harvard University Press, 1995

Terug naar nieuwsoverzicht